Uitslagen en zo

Zo, dat was dan dat, de eerste stap naar een nieuwe regering is gezet. Verkiezingen zijn toch altijd maar een tussenstap, niet?
Eerst maar eens de (voorlopige, maar erg betrouwbare) uitslagen.

Servische Radicale Partij (SRP) 81 zetels (was 82)
Democratische Partij (DP) 65 zetels (was 37)
Servische Democratische Partij (SDP) 47 zetels (was 62)
G17+ 19 zetels (was 34)
Servische Socialische Partij (SSP) 16 zetels (was 22)
Liberaal Democratische Partij (LDP) 15 zetels (was 0)
Diverse partijen van minderheden 7 zetels (?)

Al met al niet zulke dramatische uitslagen. Opvallend is vooral de teruggang van de SDS, de partij van premier Kostunica en de stijging van de DP, de partij van president Tadic. Ook de opkomst van de LDP is opvallend. Minder nieuws is de teruggang van de SSP, de vroegere partij van Milosevic. Wel opvallend dat de partij uit de tijd dat er slechts een partij was toegestaan, hier waarschijnlijk het meest is achteruitgegaan van alle voormalige communistische landen.

In de analyses vooraf, ook in Nederland, in de Volkskrant en in de NRC, werd gewezen op de mogelijke sleutelpositie van Kostunica's SDS. Dat is al op de avond van de uitslagen onderuit gehaald. En wel door de SRP, de radicalen. Zij hebben al gesteld niet binnen de termijn van 90 dagen een regering te kunnen vormen. En dat is de wettelijk maximaal toegestane tijd. Ze moeten hier dus wel sneller formeren dan bij ons. Dat betekent, dat er geen sterk nationalistische regering aan zit te komen (voorlopig, je weet nooit hoe het nog kan lopen). En dan is er eigenlijk geen andere keuze dan een regering van DP, de SDP en G17+ met samen 132 zetels van de 250, een redelijk kleine maar werkbare meerderheid. De LDP heeft van te voren samenwerking met de SDP afgewezen en zal dan dus ook niet deelnemen aan de regering (maar weer: prijs de dag niet voor de avond, vooral op de Balkan kan de waarheid van vandaag nog wel eens de leugen van gisteren worden). Ook partijen van minderheden zouden zich nog daarbij kunnen aansluiten.

De uitspraak van de SRP wordt ook geinterpreteerd als een politieke. Vooral zij kunnen zich niet vereenzelvigen met een regering die Kosovo op moet geven. Omdat dat er op een of andere wijze toch aan lijkt te zitten komen, is het beter voor hen om dan in de oppositie te zitten. Hoe dat dan wel uit gaat pakken, is ook weer afwachten.

Voorlopig lijkt het er goed uit te zien. Eens kijken of dat zo blijft.

Die zelfstandigheid van Kosovo is voor mij natuurlijk niet nieuw. De vorm waarin, was voor mij niet interessant en ook niet te beoordelen, maar vanaf 1998 heb ik voorspeld dat dat zou komen. In juni was ik toen daar en heb na afloop van dat bezoek de conclusie getrokken, dat er geen andere weg meer mogelijk was. Voor de Albanezen was men toen de waterscheiding gepasseerd, en wel ergens tussen maart en juni. Na het bloedbad in februari en maart in Drenica, was het stil en als er toen echte besprekingen waren gekomen, was een soort federatieve oplossing misschien nog mogelijk geweest. De albanese elite in Kosovo was nooit zo afkerig van Joegoslavie geweest en de meesten zagen helemaal niets in aansluiting met Albanie. De dodelijke stilte vanuit Belgrado heeft andere oplossingen toen absoluut onmogelijk gemaakt.
Ook de internationale gemeenschap had toen mijns inziens geen weg meer terug. Gedurende dat bezoek, heeft de Navo grote vliegoefeningen uitgevoerd boven Albanie, zichtbaar vanuit Kosovo, Prizren. Ik heb er zelf ook nog wat van gezien. Dat was een bijzondere dag, ook voor ons. We kwamen die dag twee keer in precaire omstandigheden terecht. In ieder geval was het voor de internationale gemeenschap toen niet meer mogelijk om zonder groot gezichtsverlies niet meer in te grijpen. Vanaf toen was het afwachten. Overigens heb ik mijn boodschap achter de schermen in Brussel luid en duidelijk verteld aan de beleidsmakers in de politiek daar. Sommigen van hen schrokken behoorlijk en smeekten me letterlijk om dat niet in het openbaar te vertellen. Wel aparte dag toen, op weg naar vakantie in de Vogezen deze omweg over Brussel.
Het lijkt er op, dat men hier ook beseft, dat er geen echte weg meer terug is. Afwachten wat meneer Ahtisaari gaat zeggen over dit onderwerp. En ik kijk verder uit naar de vorming van een nieuwe regering hier.

Nog wat opvallende zaken.
Maurice de Hondt heeft zijn methode voor zetelbepaling na verkiezingen geexporteerd. Die wordt hier nu gebruikt.
De verdeling van de zetels over mensen op de lijst, maken de partijen zelf. Dus de lijstvolgorde is niet bepalend. Dat vind ik wel apart.