Vrijdag

Dat duurde lang zeg, voordat dit scherm er was. Langzame machine, denk ik.

Vanmorgen regende het. Dat was prettig. Je krijgt hier namelijk altijd zwart spul in je neus, stof uit de uitlaten van slechte auto's en van het verwarmen op hout. Typisch voor veel landen op de Balkan. Het is nu hier wel wat minder, maar ik heb na een week zo ongeveer mijn neus vol.

Gisteren had ik wel gelijk, de ambassade heeft mijn mailtje doorgestuurd naar het minsterie van buitenlandse zaken en die hebben al gereageerd. En inderdaad, ze verwijzen door naar de OVSE/ODIHR waarnemingsmissie hier ergens in een duur hotel. Ik heb nu wel een goed telefoonnummer. Maar eens proberen.

Van de week gesproken met Milan, de zoon van de verhuurder. Het zijn overigens erg aardige mensen, vriendelijk en behulpzaam. Natuurlijk kon op een bepaald moment de politiek niet uitblijven. Ik begrijp ondertussen wel, dat de gewone mensen oorlog spuugzat zijn. Dat zijn er meer die dat zeggen. En anders overleven we die ook wel weer, zei er een. Het samenleven in vrede is voor gewone mensen toch veel belangrijker dan de precieze grenzen. Door al dat gedoe zijn veel mensen de politiek beu. Bij het referendum over de nieuwe grondwet, kwamen maar nauwelijks voldoende mensen opdagen om het geldig te laten zijn. Ook een vroegere goede organisatie als Otpor is niet meer actief. Ik vind dat wel hjammer. Dat was toch de drijvende kracht achter de revolutie die Milosevic ten val bracht in 2001. De moeder van Milan was deed er aan mee. Het is fantastisch iemand te ontmoeten die daar was, waar ik op de 5e oktober de hele dag naar keek op de televisie. Die werkdag bij de gemeente Brummen hebik niet echt gebruikt ten dienste van de gemeente. Het was veel te spannend. Op het plein ban ik al even geweest, maar ik ga nog wel een kijkje nemen. In ieder geval is nu de geest van toen er uit. Ook de latere moord op Dzindzic heeft er geengoed aangedaan. Veel mensen zijn het politieke gedoe nu wel beu.

In de voorbereiding op deze reis heb ik een goed boek gelezen, The Serbs, geschreven door Tim Judah. Ik kan het aanbevelen aan geinteresseerden. In balans, veel wetenswaardigheden en met respect geschreven. Een van de interessante paragrafen gaat over ons nationale trauma, Srebrenica. Hij betoogt nogal overtuigend, dat de VS en in hun spoor ook anderen, in de aanloop naar de Dayton accoorden eind 95, de enclaves bewust hebben opgegeven om ' eenvoudiger' grenzen te scheppen. Hij verwijst naar de openlijke woorden van Holbrook over dit vereenvoudigen. Hij verwijst naar het terugroepen uit Srebrenica van de commandanten en het hen niet meer toestaan om terug te keren naar de enclaves. Daarmee was de verdediging overgelaten aan een restje individuen, zonder leiding. Dit beeld kan ik nog aanvullen met een ooggetuige die mij vertelde dat de zware wapens, artillerie en tanks, uit Kosovo werden overgespoten in de kleuren van de servische republiek in Bosnie en zijn ingezet bij de belegering en verovering. En dat spoort weer met het ingezet zijn van een nederlandse APC (armed personnel carrier) in Kosovo. Die APC is buitgemaakt in Srebrenica en mee teruggenomen naar de kazerne in Kosovo en is dus later ook ingezet daar. Daarvan heb ik ook bewijs gezien (foto). Kortom, de sturende krachten achter de gebeurtenissen in Bosnie in die tijd, hadden Srebrenica opgegeven en dat werd erg goed begrepen door de servische leiders. Alleen wij in Nederland wisten het kennelijk niet en hebben het ook niet begrepen. Dit aspect vind ik in het rapport van het NIOD onderbelicht.

Komende week wil ik wat meer proberen te weten te komen over de politiek. Ik lees nu hier ook de engelse versie van de website van Tanjug, het Servische persbureau. Maar het zijn veelal korte berichten. De thema's zijn wel duidelijk, werk, inkomen, geld, Kosovo, Europa.

Land is voor sommigen ook een item. Veel mensen zijn na de tweede wereldoorlog hun land kwijtgeraakt. Dat werd toen genationaliseerd. Dit is een probleem in heel Oost Europa. Dat land is later weer in andere handen overgegaan, soms ook gewoon individuen. De oude eigenaars willen nu hun voormalige bezittingen terug. Sommige partijen willen dat ook wel, maar hoe los je dat op met de nieuwe eigenaren, dat is wel een echt lastig vraagstuk. Maar van de kant van de voormalige eigenaren kan ik het goed begrijpen. Wat kunnen besluiten soms toch rampzalig uitpakken.

Donderdag

Alweer een berichtje, maar dat komt omdat ik toch in een internet cafe moest zijn. Ik ben gisteren namelijk op de nederlandse ambassade geweest (is tegenover het apartement waar de cursus wordt gegeven). Ik vroeg of ik nog kon helpen bij het waarnemen van de verkiezingen. De aardige mevrouw die me te woord stond, zou het doorgeven aan een collega, maar ik moest ook een emailtje sturen, dat zou het gemakkelijker maken voor ze. Dus vandaar. Overigens wordt de verkiezingswaarneming door de OVSE georganiseerd, dus het zal er wel weer op uitdraaien dat ik daarnaar wordt doorgestuurd. Misschien ga ik zelf wel al voordien. Vandaag heb ik dat adres gevonden, maar het is in de dure wijk, ongeveer halverwege het centrum en waar ik verblijf, dus vandaag niet meer.

Op de cursus blijven we met ons tween als cursist. Jammer, maar het is niet anders. Er wordt een boek gebruikt dat ooit in de jaren zestig is geschreven. Wel herdrukt, maar nooit echt aangepast. Kortom, het gaat nog steeds over Joegoslavie. Dat is geen joegonostalgie (let op, bestaand woord) maar gewoon gemakzucht. Voor mij wel vreemd, omdat ik in 1992 aan de grens problemen kreeg met een kwade douane die mijn bagage doorzocht. Ik had toen namelijk een boekje bij me, Teach yourself Serbocroation. En dat mocht toch echt niet, ondanks dat er toen nog geen andere boeken waren, gericht op de -volgens mij- dialecten. Zijn baas ontsloeg hem van de verantwoordelijkheid en we mochten door. Waarschijnlijk was deze ruzie toen toch een voordeel, omdat ik onder dat boekje verschrikkelijke rapporten van Amnesty had liggen, die wel tot grotere problemen hadden kunnen leiden. En na dit incident waren ze klaarblijkelijk klaar met het onderzoek. Ik ging toen Jan ter Laak, de secretaris generaal van Pax Christi Nederland, introduceren in het wereldje dat Kosovo heet. Tja, andere tijden.

Leuk om te merken hoe snel je je aanpast aan een ander leventje. Ik raak al aardig gewend aan de stad en wat ik doe. De dag is ook best snel om met cursus, een paar uurtjes in de stad, boeken kijken, lunchen, internetten en daarna leren, wat inkopen doen, koken en nog even leren en en of andere film kijken.

De cursus komt wel goed op gang nu, veel huiswerk en morgen een soort examentje om te zien hoever we staan. Ik heb ook gevraagd om in deze weken in ieder geval veel aandacht te besteden aan het moeilijkste onderwerp van iedere slavische taal: het aspect van het werkwoord. Er zijn voor vrijwel ieder nederlands werkwoord twe werkwoorden in het Servisch. Ze worden voor verschillende doelen gebruikt. Die zijn te vergelijken met de gewone tegenwoordige tijd in het Engels en de -ing vorm, de gerund. Of in het frans: passee simple en imparfait. Maar dan voor alle te gebruiken tijden. Dit leren is een, maar toepassen is echt twee.

Bedankt voor de reacties, ook per mail. Dit soort nieuwe technologie maakt de wereld echt kleiner. Apart om dit zo te ervaren. Foto's wil ik in het weekeinde gaan maken. En dan maar zien hoe ik die op deze weblog kan krijgen. Het moet kunnen, maar ik zie op dit masjien nog geen USB aansluiting...

Eerste paar dagen

Rustig hier. Maandag ben ik na het plaatsen van het vorige bericht nog op bezoek geweest bij het Humanitarian Law Centre. Natasja Kandic was er niet en heeft geen tijd meer. Over een paar dagen gaat ze op vakantie naar Amerike voor een week of vier. Het is wel een heel instituut geworden. Begonnen als een eigen activiteit van haarzelf, is het nu uitgegroeid tot een echt instituut. Dat betekent dat er ook functies zijn en aardig wat mensen. Als een zuivere mensenrechtenorganisatie doen ze niet aan verkiezingswaarnemingen, dus daar hoef ik niet echt iets van te verwachten. Voor ander werk moet je de taal kunnen en werken via een tolk kost dan die tolk weer, dus dat is niet interessant. Een van de directeuren kijkt of we nog samen wat kunnen doen.
Vanmiddag ga ik naar de nederlandse ambassade, eens kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen. In ieder geval zullen ze wel wat goede raad hebben over interessante plaatsen, ontmoetingsplaatsen voor nederlanders en zo. Ik denk dat we via de OVSE wel aan de verkiezingswaarneming meewerken. Een klein rolletje daarin zou ik wel leuk vinden, ik heb het toch al twee keer eerder gedaan.
Kortom, het is nu bijna volkomen ondergaan in de taal. De leraressen zijn goed geschoold, werken aan de universiteit. Dat merk je ook aan hun opmerkingen over fouten, alternatieven, grammatica, fonetiek, levende taal en zo. De ene is wat ontdooit en daar kunnen we af en toe wat mee lachen. de andere komt nog wel. De een geeft grammatica, dat is gemakkelijker te leren voor mij, en de ander geeft idioom, kortom woordjes leren. Dat is echt hard werken en vind ik moeilijker.

Belgrado is een stad met veel gezichten vind ik. Een westers gezicht, voortzetting van de oude tijd toen het de levendigste stad van Joegoslavie was. Rijke voorziene winkels, goede spullen enzovoorts. Goed openbaar vervoer, mijn bus gaat om de 6 minuten tot 's avonds half twaalf. Hij doet er wel lang over, een 40 minuten, afhankelijk van het verkeer. Er is een enorm verschil in bussen, de ene is echt oud, houten bankjes en zo en de andere is behoorlijk nieuw. Er was enige tijd geleden een woud aan bussen en die zijn allemaal opgegaan in een organisatie, hoewel de prive organisaties wel hun eigen inkomsten hebben. Hoe dat precies werkt weet ik niet.
Een ander gezicht is armoe. Onderweg kom ik langs een soort zigeunerkamp, krotten rondom een verlaten gebouw. Kennelijk halen ze water en electriciteit uit dat gebouw. Hoe lang dat toegestaan wordt, weet je dan nooit.
De stad is verdubbeld in de jaren negentig. Van een naar twee miljoen. De nieuwkomers zijn voornamelijk vluchtelingen uit Kroatie en Bosnie. Dus ook arm. Het minimumloon is ongeveer 300 euro per maand. Een uitkering is ongeveer 100 euro per maand. Dat lijkt me erg moeilijk rondkomen. Er is veel werkeloosheid, 10 % van de beroepsbevolking is ingeschreven als werkeloos. Maar een deel zal zwart werken en ingeschreven blijven om belasting te ontduiken. Dus het is wel een vertekend beeld.

Vandaag heb ik een video van het instituut mee, een prachtfilm die ik al lang zoek, maar in Nederland niet kan vinden. Ik ben benieuwd of ik hem zonder ondertitels begrijp! Ik herinner me die film nog wel goed.

Tot de volgende berichten maar weer.

Aangekomen

Aangekomen, maar niet in gewicht. Na een rustige en goede vlucht moest ik natuurlijk op het vliegveld wachten op de eigenaar van het appartement die me op kwam halen. Hij had wat parkeerproblemen. Dan wordt je direct lastig gevallen door taxichauffeurs die je voor veel geld wel willen vervoeren. Ik bellen en geen antwoord. Na een halfuurtje kwam hij opdagen. Gelukkig maar. Op de balkan is aan van alles gebrek, maar niet aan tijd, zei Mehmeti ooit tegen mij toen we in Sofia moesten wachten op een bus naar Skopje. Het vliegtuig was toen omgeleid om een of andere reden.
's Avonds ben je dan ineens alleen, zonder aanspraak. Dat is altijd een vervelend moment. Je moet je nog thuis gaan voelen en dat duurt dan even. gelukkig heb ik wat leuke spullen meegenomen en dat helpt. Het appartement is wel aan de rand van Belgrado, zo'n 15 kilometer van het centrum. Dat wordt bussen dus. Of soms fietsen, dat kan, er is een fiets, maar hoe dat gaat in het verkeer weet ik niet.
Vanmorgen op tijd op en naar de cursus. Alles bleek in orde te zijn. Met eenUkrainse vrouw die met een Belg is getrouwd en nu hier woont, zijn we het klasje. Zij heeft het voordeel Russisch als moedertaal te hebben en ik heb wat geleerd. Het schijnt dat er morgen nog cursisten bijkomen.
de cursus is schuin tegenover de Nederlandse ambassade.
Dat is overigens wel stevig wennen, zo'n intensieve cursus na jaren van rustig wat te hebben geleerd. Die ' schoolbankjes' vragen een stevige inspanning van de hersenen. En de juffen zijn niet mals: je behoort alles wel direct te onthouden en te snappen. Nou ja, het zal wel weer in orde komen.
Na de cursus de stad in gelopen, het voetgangersgebied in. Gezellig. Ook hier live zuidamerikaanse muzie op straat. Ik heb wel lopen zoeken naar dit internet cafe, maar gevonden. Koffie haal je bij de buren op en neem je dan mee. Dat zou je in Nederland niet zo gauw meemaken.
De verkiezingen zijn inderdaad begonnen. Op straat delen ze folders en zo uit. Ik zal het proberen te volgen, maar ik had eigenlijk de pagina's vanTanjug (het servische persbureau) moeten uitdraaien en meenemen. Nu moet ik hier kijken en dat is lastiger.
Van de week wil ik nog binnenlopen bij het humanitaire fonds van Natasja Kandic. Ik heb haar leren kennen toen ze de geuzenpenning kreeg waar onder andere ik -vanuit Amnesty International- haar voor heb voorgedragen. Dat was toen wel indrukwekkend, die uitreiking. Eens kijken of ze me nog herinnert, zij heeft zoveel prijzen gekregen voor haar indrukwekkende werk!
Genoeg voor nu, later meer.